САЦЫЯЛЬНАЯ БЯСПЕКА

Праглядаў: 248

1. Глабальныя выклікі і новыя рэаліі сусветнага развіцця ў сацыяльнай сферы
У XXI стагоддзі чалавецтва перажывае перыяд глыбокіх узрушэнняў.
Рэальнай пагрозай з'яўляецца нарастанне дэмаграфічнага дысбалансу і ўзмацненне агульнасусветнага трэнду старэння насельніцтва. Па апублікаваных у красавіку 2023 г.дадзеных ААН, «чалавецтва дасягнула колькасці ў 8 млрд. да 2050 года на зямлі будуць жыць 9,7 млрд чал., а пасля 2070 года колькасць насельніцтва, хутчэй за ўсё, пачне падаць».

Даведачны:
Найбольш хутка прырастае насельніцтва Афрыкі - сёння там пражывае каля 1,3 млрд чал. мяркуецца, што да канца стагоддзя на гэтым кантыненце насельніцтва дасягне амаль 4 млрд чал. (фактычна палова сучаснага чалавецтва). Пры гэтым, па некаторых прагнозах, праз 70 гадоў насельніцтва Кітая (сёння ў КНР пражывае 1,4 млрд чал.) можа скараціцца да 800 млн чал.
Паводле прагнозаў World Population Revive, да 2050 года колькасць жыхароў Літвы скароціцца на 22,1 %, Латвіі – на 21,6 %, Эстоніі на 12,7 %; мяркуецца, што ў Латвіі будзе пражываць 1,5 млн чал., а ў Літве і Эстоніі – адпаведна 2,1 млн і 1,2 млн чал.

Негатыўны дэмаграфічны трэнд-памяншэнне колькасці дзяцей у сям'і.

Даведачны:
На думку дэмографаў, насельніцтва перастае прайгравацца пры сумарным каэфіцыенце нараджальнасці ў 2,15 умоўнага дзіцяці на адну жанчыну фертыльнага ўзросту (з 19 да 45 гадоў). Калі ў пачатку 1950-х гг.на кожную жанчыну ў свеце ў сярэднім прыходзілася пяць дзяцей, то да канца 2020 – х гг. - чакаецца каля двух.

Як адзначаюць даследчыкі, мы жывем у эпоху маёмаснага расслаення – масавай канцэнтрацыі багацця і беспрэцэдэнтнай няроўнасці: 10% самых багатых людзей валодаюць 76% усяго багацця, у той час як найбяднейшыя – усяго 2 %. Палова насельніцтва свету жыве ў краінах, дзе ўрадам даводзіцца марнаваць больш на пагашэнне даўгоў, чым яны могуць выдаткаваць на адукацыю або ахову здароўя.

Даведачны:
Напрыклад, паводле дадзеных Федэральнага статыстычнага ўпраўлення Германіі, у мінулым годзе амаль 2,2 млн дзяцей і маладых людзей ва ўзросце да 18 гадоў апынуліся за рысай беднасці (14,8% моладзі).

Працягваюць скарачацца вытворчы патэнцыял сусветнага сельскай гаспадаркі і кампенсацыйныя магчымасці прыроднага асяроддзя.

Даведачны:
Па звестках амерыканскага Цэнтра стратэгічных і міжнародных даследаванняў, «у сярэдзіне 2020-х гг.свет можа ўразіць хваля засухі, выклікаючы глабальны харчовы і міграцыйны крызісы».
Па дадзеных ААН, да 2050 года ў многіх краінах свету адбудзецца істотнае скарачэнне ўраджайнасці па кліматычных прычынах.

Ужо сёння больш за 3 млрд жыхароў планеты не могуць дазволіць сабе здаровае харчаванне. Паводле апублікаваных у ліпені 2023 г. дадзеных ААН, з 2019 года з-за пандэміі, экстрэмальных з'яў надвор'я і ўзброеных канфліктаў колькасць галадаючых у свеце павялічылася на 122 млн чал.
Беспрэцэдэнтная пандэмія каранавіруснай інфекцыі не толькі выявіла крытычныя праблемы ў сістэмах аховы здароўя і сацыяльнай абароны, але і аказала неспрыяльнае ўздзеянне на развіццё сусветнай эканомікі (зніжэнне аб'ёмаў вытворчасці, абмежаванне свабоднага руху тавараў і працоўнай сілы).
Вынікам глабальных выклікаў з'яўляецца абвастрэнне сацыяльных супярэчнасцяў на еўрапейскім і іншых кантынентах.

Даведачны:
У верасні 2023 г. у Грэцыі праходзіла 24-гадзінная забастоўка і масавыя акцыі пратэсту (прычына – рэзкае ўзмацненне жорсткасці працоўнага заканадаўства: працягласць працоўнага дня можа дасягнуць 13 гадзін, а працоўны тыдзень будзе доўжыцца да 78 гадзін; пры гэтым працадаўца атрымлівае магчымасць звальняць супрацоўнікаў без усялякіх тлумачэнняў і абавязацельстваў); у г. Варшаве бюджэтнікі выйшлі на «марш гневу» супраць канцылярыі прэм'ер-міністра з патрабаваннем павышэння заробкаў; у Вялікабрытаніі каля 20 тыс. работнікаў чыгункі зладзілі страйк (з лета мінулага года гэта ўжо 24-я забастоўка транспартнікаў) і інш.

У апошнія гады ў многіх краінах Еўропы крызіс даступнага жылля скарачае даходы сем'яў, паглыбляе няроўнасць, шкодзіць здароўю дзяцей, збядняе моладзь, прыводзіць да росту бяздомнасці.

Даведачны:
Паводле ацэнак Еўрапейскай федэрацыі нацыянальных арганізацый, якія працуюць з бяздомнымі (FEANTSA), колькасць бяздомных у Еўропе вырасла да рэкордных значэнняў – практычна 1 млн чал.горш за ўсё сітуацыя склалася ў ФРГ – там у 2022 годзе было зарэгістравана 262,6 тыс. людзей без прытулку. У Іспаніі за той жа год – крыху больш за 28,5 тыс. чал. у Ірландыі колькасць бяздомных склала 11,6 тыс. чал.

Глабальныя выклікі і пагрозы ўлічаны ў праекце новай рэдакцыі Канцэпцыі нацыянальнай бяспекі Рэспублікі Беларусь. У паказаным дакуменце асаблівая ўвага надаецца сацыяльнай бяспецы.

Даведачны:
Сацыяльная бяспека-стан абароненасці асобы, грамадства і дзяржавы ад уздзеяння сацыяльных пагроз, якое забяспечвае захаванне жыцця, здароўя і дабрабыту грамадзян, духоўна-маральных каштоўнасцяў беларускага народа.

У сацыяльнай сферы асноўнымі нацыянальнымі інтарэсамі з'яўляюцца:
задавальненне ключавых сацыяльных патрэбаў грамадзян, мінімізацыя негатыўных наступстваў сацыяльнай дыферэнцыяцыі і сацыяльнай напружанасці ў грамадстве;
забеспячэнне грамадскай бяспекі і бяспекі жыццядзейнасці насельніцтва, зніжэнне ўзроўню злачыннасці і крыміналізацыі грамадства;
устойлівасць рынку працы, мінімізацыя беспрацоўя і годны ўзровень аплаты працы;
развіццё інтэлектуальнага і духоўна-маральнага патэнцыялу грамадства, умацаванне патрыятызму.

2. Рэспубліка Беларусь-дэмакратычная сацыяльная прававая дзяржава
У нашай краіне рэалізуецца мадэль сацыяльна арыентаванай рынкавай эканомікі, якая даказала сваю эфектыўнасць.
На фінансаванне галін сацыяльнай сферы штогод накіроўваецца каля 12% ВУП.
Галоўная мэта пяцігадовай праграмы на 2021-2025 гады – забеспячэнне стабільнасці ў грамадстве і рост дабрабыту беларускіх грамадзян за кошт мадэрнізацыі эканомікі, нарошчвання сацыяльнага капіталу, стварэння камфортных умоў для жыцця, працы і самарэалізацыі чалавека. Шосты Усебеларускі народны сход вызначыў актуальныя прыярытэты пяцігодкі: шчаслівая сям'я; моцныя рэгіёны; інтэлектуальнае асяроддзе; дзяржава-партнёр.
Бюджэт 2023 года захоўвае сацыяльную накіраванасць і гарантуе даступнасць для насельніцтва базавых сацыяльных паслуг.

Даведачны:
У цэлым у Беларусі расходы кансалідаванага бюджэту ў 2023 годзе (па стане на 1 верасня 2023 г.) на фінансаванне сацыяльнай сферы прадугледжаны ў суме 27,7 млрд рублёў. Гэта складае 42% выдаткаў бюджэту.
Найбольш бюджэтаёмістыя выдаткі кансалідаванага бюджэту складаюць ахова здароўя і адукацыя – па 4,8% да ВУП (10,5 млрд рублёў) кожная сфера.

Пры гэтым прынцыповым з'яўляецца тое, што задача дзяржавы – забяспечыць грамадзяніну годны ўзровень сацыяльнай абароны і падтрымкі, а грамадзянін павінен быць сам адказны за задавальненне асабістых патрэбаў.

3. Рост рэальнай заработнай платы і іншых даходаў насельніцтва-аснова дабрабыту беларускіх грамадзян
З 1 студзеня 2023 г.устаноўлены дадатковыя стымулюючыя выплаты асобным катэгорыям работнікаў адукацыі, фізічнай культуры і спорту, аховы здароўя. З 1 верасня 2023 г.выраблена павелічэнне заработнай платы педагагічных работнікаў.

Даведачны:
За студзень–ліпень 2023 г.намінальная налічаная сярэднямесячная заработная плата работнікаў склала 1 816,9 рубля або 115% у параўнанні з адпаведным перыядам 2022 года, у тым ліку ў ліпені – 1 933,1 рубля. Яе рэальны памер за сем месяцаў 2023 года ў адносінах да адпаведнага перыяду 2022 года склаў 108,4 %, у ліпені – 114,4 %.
Для параўнання: за студзень–чэрвень 2023 г.рэальная заработная плата ў Кыргызстане склала 114,6 %, у Арменіі – 114,7 %, у Расіі – 106,8 %, у Казахстане – 100,2%.

У маі і верасні бягучага года былі зроблены пераразлікі працоўных пенсій.

Даведачны:
У студзені–верасні 2023 г.сярэдні памер пенсіі па ўзросце (непрацуючага пенсіянера) склаў 692,3 рубля або 118% да аналагічнага перыяду 2022 года, у верасні – 736,6 рубля. Яе рэальны памер у студзені-ліпені 2023 г.у адносінах да аналагічнага перыяду мінулага года склаў 112,8 %, у ліпені – 117,3%.

За студзень–ліпень 2023 г.у адносінах да адпаведнага перыяду 2022 года рэальны памер сацыяльных выплат, устаноўленых ад бюджэту пражытачнага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва, склаў 108,1 %, у ліпені 2023 г. – 110,2%.
Для падтрымання фінансавага становішча малазабяспечаных сем'яў і грамадзян рэалізуецца праграма дзяржаўнай адраснай сацыяльнай дапамогі (далей – ДАСД).

Даведачны:
У 2022 годзе атрымальнікамі ДАСД сталі 273,4 тыс.чал. на суму 133,5 млн рублёў. За першае паўгоддзе 2023 г.атрымальнікамі ДАСД сталі 142,3 тыс. чал. на суму 72,5 млн рублёў.

Бясспрэчны прыярытэт сацыяльнай палітыкі-клопат пра ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны.

Даведачны:
Па дадзеных Мінпрацы і сацабароны, на 1 ліпеня 2023 г.у Рэспубліцы пражывала 1,4 тыс. ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны, 7,3 тыс. былых вязняў фашызму.

Штогод у рэспубліцы праводзіцца абследаванне матэрыяльна-бытавых умоў жыцця ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны і грамадзян, якія пацярпелі ад наступстваў вайны. З улікам выяўленых патрэбаў ім аказваецца неабходная дапамога. Ветэранам таксама прадастаўляюцца дадатковыя гарантыі ў галіне пенсійнага забеспячэння, сацыяльныя льготы ў сферы аховы здароўя і санаторна-курортнага лячэння, па праезду, у жыллёвай сферы і іншыя.
У краіне створана і эфектыўна працуе сістэма сацыяльнага абслугоўвання (146 тэрытарыяльных цэнтраў сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва і 91 дом-інтэрнат для састарэлых і інвалідаў). Найбольш запатрабаванымі з'яўляюцца сацыяльныя паслугі дома, а таксама ва ўмовах дзённага знаходжання ва ўстанове сацыяльнага абслугоўвання. На фінансаванне ўстаноў сацыяльнага абслугоўвання са сродкаў мясцовых бюджэтаў штогод выдзяляюцца сродкі ў памеры каля 500 млн рублёў.

У маі і верасні бягучага года былі зроблены пераразлікі працоўных пенсій.

Бясспрэчны прыярытэт сацыяльнай палітыкі-клопат пра ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны.

Даведачны:
У першым паўгоддзі 2023 г.колькасць пажылых грамадзян і інвалідаў, ахопленых сацыяльным абслугоўваннем, склала 161,4 тыс. чал. (10% ад колькасці інвалідаў I і II групы і непрацуючых пажылых грамадзян). Штогод, пачынаючы з 2020 года, колькасць атрымальнікаў сацыяльных паслуг павялічваецца ў сярэднім на 4 %.

Для арганізацыі ўдзелу пажылых людзей у вырашэнні пытанняў, якія закранаюць іх інтарэсы, у кожным рэгіёне створаны саветы пажылых грамадзян.
Пры тэрытарыяльных цэнтрах сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва арганізаваны валанцёрскія атрады» срэбнага " ўзросту.
Упершыню ў 2023 годзе па ініцыятыве Кіраўніка дзяржавы А. Р. Лукашэнкі прайшла Рэспубліканская дабрачынная акцыя для пажылых "ад усёй душы" з актыўным удзелам моладзі і школьнікаў.
Адзін з ключавых кірункаў сацыяльнай палітыкі Беларусі-клопат пра інвалідаў.

Даведачны:
Інваліды складаюць 6 % ад агульнай колькасці насельніцтва (больш за 0,5 млн чал.), з іх амаль 38 тыс. – дзеці-інваліды.

З 6 студзеня 2023 г.уступіў у сілу Закон «аб правах інвалідаў і іх сацыяльнай інтэграцыі» (далей – Закон), навацыі якога ахопліваюць розныя аспекты жыццядзейнасці інвалідаў. Значныя змены закранулі пытанне забеспячэння грамадзян тэхнічнымі сродкамі сацыяльнай рэабілітацыі.

Даведачны:
Штогод у Рэспубліцы такімі сродкамі забяспечваюцца больш за 220 тыс.грамадзян з інваліднасцю. На гэтыя мэты выдаткоўваецца больш за 60 млн рублёў.

4. Забеспячэнне эфектыўнай занятасці-залог годнага ўзроўню жыцця грамадзян
Большасць грамадзян Рэспублікі Беларусь рэалізуюць сваё канстытуцыйнае права на працу і плацяць падаткі (артыкулы 41, 56 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь).

Даведачны:
Паводле інфармацыі Белстата, у эканоміцы Беларусі ў чэрвені 2023 г. было занята 4,148 млн чал.

У рэаліях развязанай супраць Беларусі і яе народа гібрыднай вайны стаўка зробленая на асабістую ініцыятыву і адказнасць чалавека за свой уласны дабрабыт (прынцып: «як папрацаваў, так і зарабіў»).
Мэтай сацыяльнай палітыкі беларускай дзяржавы з'яўляецца прадастаўленне кожнаму працаздольнаму чалавеку магчымасці ўласнай працай і прадпрымальнасцю забяспечыць годны дабрабыт сабе і сваёй сям'і. На гэта накіраваны дзяржаўныя меры па забеспячэнні максімальна поўнай занятасці насельніцтва.
У цяперашні час рынак працы ў краіне стабільны і кіруем, зніжаны ўзровень беспрацоўя.

Даведачны:
Па выніках 2022 года ўзровень беспрацоўя насельніцтва ў працаздольным узросце склаў 3,6 %, у 2021 годзе – 3,8 %.
Узровень беспрацоўя насельніцтва ў працаздольным узросце зніжаны з 3,7% У першым паўгоддзі 2022 г.да 3,4% у першым паўгоддзі 2023 г., што з'яўляецца натуральным узроўнем для нашай эканомікі.
Для параўнання: узровень беспрацоўя ў працаздольным узросце ў Кыргызстане склаў 4,9 % (2022 год); Арменіі – 13,7 %; Казахстане – 4,8 %; Расіі – 3,5 % (I квартал 2023 г.).

У стадыі рэалізацыі знаходзіцца Дзяржаўная праграма» рынак працы і садзейнічанне занятасці " на 2021-2025 гады.

Даведачны:
У студзені-ліпені 2023 г.у службу занятасці па садзейнічанне ў працаўладкаванні звярнулася 94,9 тыс. чал., з іх зарэгістраваныя беспрацоўнымі 27,7 тыс. чал. у працаўладкаванні мела патрэбу 102,8 тыс. чал., з іх 32,3 тыс. беспрацоўных. Працаўладкавана-79,3 тыс. чал.

На рынку працы краіны назіраюцца станоўчыя тэндэнцыі, якія характарызуюцца ўстойлівым ростам попыту на працоўную сілу.

Даведачны:
Паводле інфармацыі Мінпрацы і сацабароны, на 1 жніўня 2023 г.колькасць вакансій, заяўленых наймальнікамі ў органы па працы, занятасці і сацыяльнай абароне, склала 127,1 тыс. (у параўнанні з 1 студзеня 2023 г. вырасла на 31,8 тыс. або на 33,4%).

У мэтах забеспячэння занятасці насельніцтва створаны і эфектыўна ажыццяўляе сваю дзейнасць агульнарэспубліканскі банк вакансій (укаранёны ў 2007 годзе ў мэтах інфармавання грамадзян, якія маюць патрэбу ў працаўладкаванні, аб наяўнасці вакансій), размешчаны на партале Дзяржаўнай службы занятасці (https://gsz.gov.by/).
Найбольшым попытам карыстаюцца спецыялісты рабочых прафесій-каля 65% ад агульнай колькасці вакансій (82,1 тыс.заяўленых вакансій).
У цяперашні час навучанне беспрацоўных ажыццяўляецца больш чым па 100 вучэбных праграмах у разрэзе рабочых прафесій, запатрабаваных на рынку працы. Больш за 80 % беспрацоўных навучаюцца» пад заказ " наймальніка з гарантыяй наступнага працаўладкавання.
Чалавек павінен быць зацікаўлены ва ўласным прадуктыўным працы, вынікі якога становяцца яго сацыяльным капіталам – гэта значыць закладам дабрабыту.

5. Моцная сям'я-залог стабільнасці нашага грамадства
У Беларусі традыцыйныя сямейныя каштоўнасці спакон веку з'яўляюцца надзейнай асновай для пераадолення лёсавызначальных выпрабаванняў і развіцця грамадства. Менавіта ў сям'і закладваюцца такія паняцці, як любоў да Радзімы, вернасць свайму абавязку, гонар і годнасць і інш.
"Культ паўнавартаснай сям'і з двума і больш дзецьмі павінен быць стылем жыцця беларусаў. Толькі так мы можам быць упэўнены, што наступныя за намі пакаленні будуць прырастаць, а значыць моцна трымаць суверэнітэт у сваіх руках і гарантавана жыць у міры», – падкрэсліў беларускі лідар А.Р. Лукашэнка 31 сакавіка 2023 г. у Пасланні да беларускага народа і парламента.
Следствам разбуральнай Заходняй ідэалогіі стаў адыход ад традыцыйнай мадэлі сям'і ў ЗША і Еўропе ў напрамку бяздзетных сем'яў, сем'яў з бацькамі-адзіночкамі і аднаполымі бацькамі.

Даведачны:
У 2022 годзе ў ЗША налічвалася больш за 1,2 млн аднаполых сем'яў (у 2008 годзе – 540 тыс.сем'яў падобнага роду). У 2020 годзе ў Германіі пражывалі больш за 150 тыс.гомасексуальных пар (у два разы больш, чым дзесяць гадоў таму).
Вынікам "гендарнай ідэалогіі" стала двухразовае змяншэнне ў ЗША за апошнія 60 гадоў колькасці дзяцей у разліку на адну сям'ю (з 3,62 дзіцяці ў 1960 годзе да 1,73 у 2018 годзе), што яскрава с

САЦЫЯЛЬНАЯ БЯСПЕКА

О ПРЕДПРИЯТИИ

БРЕСТВОДОКАНАЛ